weer terug in de stad.

Onze Brownsbergperiode zit erop, helaas zegt Tineke. Hoe dan ook het was een ongelofelijke ervaring. Zie hiervoor o.a.de verslagen.

Brownsberg, maandag 29 november.

Tijd heeft een heel andere dimensie gekregen. Versterkt doordat we veel tijd hebben ga je er anders mee om. Vorige week waren Tineke en ik zelfs een dag helemaal kwijt en leefden we een dag vroeger. Denk niet dat alles hier rustig is. Vergeet het maar. Gisteren hier op de berg was er volledige paniek. Niet direct. Een jonge vrouw kwam aanlopen met aan haar stok een dode slang. Wij waren op dat moment bij het restaurant. Nieuwsgierig als wij zijn, bekeken we de soort serpent, goed. Een van de omstanders vond dat het beest nog bewoog en begon ijverig met een stok in het beest te prikken. Vooral zijn kop moest het ontgelden. Nog steeds wisten we niet wat er aan de hand was tot een jongeman aan kwam hinken. Met zijn afgebonden voet werd hij in een gereedstaande pick up gehezen en de werkelijkheid begon door te dringen. Op nog geen dertig meter van onze lodge Tapir vandaan was hij in gezelschap van een groep andere mensen door deze slang gebeten. Met tegenwoordigheid van geest had de jongen zelf de slang van ongeveer een meter lang met een steen de kop in geslagen. Waarschijnlijk een ingeboren instinct, die je zegt dat je moet weten wat voor slang het is en ook hoe gevaarlijk zo`n beest is kan zijn. Hoe dan ook het was een van de twee meest giftige slangen die er in de regio voorkomen. De bushmaster of de lanspuntslang. Waarschijnlijk de laatste. Tineke schreef er, dacht ik, al een keer over. Binnen drie uur moest de jongen geholpen worden, anders zou het er ernstig uit komen te zien, waarvan een dodelijk afloop niet ondenkbaar zou zijn. Beneden in Brownsweg, drie kwartier gaans, is een hulppost waarvan het niet zeker is of er hulp geboden kan worden, anders wordt het Paramaribo. Met de file overal zou dat zeker twee uur kunnen duren. Aan welke gevaren staan we bloot! Iedereen is er mee bezig. Het is de tweede keer dat op de berg zoiets gebeurt. Er moet sowieso voor dergelijke en andere ernstige gevallen, vervoer klaar staan. Het was er niet. Niemand van het beheer was er. Slechts een vervanger. Gelukkig werd de hulp geboden door een toevallige aanwezige pick-up van een klein westers gezelschap. Het wordt het gesprek van de avond. Wij gaan er eten en horen de verhalen aan van de assistente kok Gracia. Een jonge Creoolse van ongeveer 30 jaar. We krijgen alle verhalen opgediend over het functioneren van het beheer en de onderlinge vijandschap van de verschillende etnische groeperingen hier. Het is niet niks. De indrukken die we krijgen gaan diep. Gracia komt later nog bij ons en was zichtbaar geschokt door alles. Ze belt met haar baas, de kok Rocky en we weten dat wij inmiddels ingewijden zijn en straks alle bijzonderheden zullen horen. Wij zijn ongelofelijk nieuwsgierig hoe het met de patient is. Er wordt nog gediscussieerd over of die voet nu afgebonden moest worden of niet. De meningen zijn verschillend. Een ding is duidelijk en dat is dat er absoluut geen duidelijk voorschrift is hoe er in dit soort gevallen gehandeld moet worden.
Intussen rep ik met geen woord, wat ik die dag had gedaan. Met een hoofdlampje op in het half donker de afdaling gemaakt naar de Wittikreek. Ik wilde op tijd er zijn om kolibri-opnamen te maken en de kreek verder af te lopen richting Brokopondomeer voor eventueel papegaaien en het illegale goud delven te observeren. Niet ongevaarlijk , als ik nu bedenk wat er kan gebeuren als je b.v.door een slang gebeten wordt. Het heeft meer te maken met pech. Daar is iedereen het wel over eens. `s Ochtends om 07.30 uur zit ik op de kolibristek. Ik laat de jungle op me inwerken. Word verschillende malen gestoken door donkere grote dazen met een akelig lange steeksnuit. Gelukkig kan ik er goed tegen en twee van de beesten gaan de stikpot in. Twee uur later sta ik op en ga de kreek verder af. De winst tot dan toe is een redelijke opname van een Phaetornis( heremietkolibrie) op Heliconia. Ik probeer een pad te vinden. Het lukt niet erg. Struikelend, springend en klauterend over keien en boomstammen probeer ik verder te komen. De camera en de rugzak wegen zwaar op mijn rug. Ik twijfel of ik door moet gaan, maar dan neem ik het besluit gewoon door de beek te waden kreekwand op naar boven en ontdek een brede weg, die verderop over gat in de kreekbedding. Het is het begin van een illegale weg die me naar de gouddelverij brengt. Aan een bosneger de weg gevraagd en ik kreeg een verkeerde richting gewezen. Ik probeer het zelf uit te zoeken en constateer dat de loop van de kreek is omgelegd en midden door het goudveld loopt. Er draait een atlas en een molen die de aardkluiten omhoog brengt en spoelt. Naar schatting is er ongeveer 10 ha oerwoud platgewalst. Ik vervolg de weg verder naar beneden, waarvan ik de ligging van het meer verwacht. Ik stuit op nog een circuit van gouddelverij, nog veel groter dan de vorige. Er staan ook barakken voor het werkvolk. Na opnamen ga ik me steeds onveiliger voelen en besluit terug te keren. Gelukkig kom ik niemand meer tegen en denk na wat ik met het beeldmateriaal moet. Illegale gouddelverij in een Natuurgebied van Stinasu. Iedereen weet ervan en niemand doet iets. Daarover later meer. De rust is hier gekeerd en ik ga met Tineke koffie drinken en beloof me voor de rest van de week rustig te houden.

Terug in Paramaribo, 5 december

Na de slangenbeetaffaire hebben we ons rustig gehouden op Brownsberg. Ongeveer 05.00 uur worden we gewekt door de brulapen en niet heel veel later staan we buiten om van de opkomende zon te genieten. De tijd wordt gepasseerd met filmen en fotograferen. Inmiddels ligt er een concept script voor de film klaar en er lijken voldoende clips om er een samenhangend geheel van te maken. We misten nog een slang. Nou, die kwam toen we in de auto zaten voor de terugtocht. De chauffeur gaf aan dat hij er een zag en Tineke kwam gelijk met de opmerking dat ze hem wilde zien. Gewillig draaide de chauffeur de auto en ja, hoor. Een tapijtslang, een boasoort, lag op de weg. Geloof maar niet dat de Surinaamse, die naast ons zat uit de auto kwam. Sterker nog, ze keek niet eens en draaide haar hoofd om. Doodeng vinden ze het hier. Iedereen maakt slangen dood, giftig of niet. Ron en de chauffeur gingen de auto uit. De chauffeur ging stenen naar het dier gooien stenen en ik filmen met de opmerking dat stenen gooien niet nodig was. Er was geen gevaar bij. De slang is niet giftig en echt niet groot genoeg om maar één wurgpoging uit te voeren.
Er zijn vele dingen die we van Brownsberg beslist niet willen vergeten. De genoeglijke avonden met Wilfred, de indiaan en Rocky de kok. Later weer een aardige Nederlander en een avontuurlijke Fransman. Kletsen over de Guyanas, natuurlijk weer giftige slangen en weet ik al niet wat. ` Avonds lopen we de weg af naar beneden en kijken we of er nog padjes en kikkers te bespeuren zijn. Elke keer weer nieuwe soorten erbij. We vinden nog door toedoen van Erwin flink wat boeken over Brownsberg en verdiepen ons in de bomen de vruchten en kikkers van het woud. Een boek over slangen leerde hoe het allemaal verkeerd ging op Brownsberg voor wat betreft de aanpak van de slangenbeet en ook het vervoer. Amateurisme is nog een zeer gematigde uitdrukking. We leren veel. Ook over de tropen en kunnen al een heel klein beetje primair en secundair regenwoud onderscheiden. Wat nog op de netvliezen zit is de avond met Rocky en Gracia, zijn assistente. Ze zijn achter het restaurant, tussen de barakken bezig met een vuur. Een zwijgzame operatie. Als Surinamers werken, zeggen ze kennelijk niets. Uit een zwarte speciekuip vol met marinade worden kippenbouten gehesen. Op het vuur in een stenen opbouw ligt een stuk betonijzer en daar worden de bouten gelegd. Speciaal recept van de kok. Het hout , de marinade en de primitieve constructie zorgen voor een uitzonderlijke lekkernij. Wat kan het leven toch mooi en simpel zijn . In het licht van het vuur glimt de bezweten kort geschoren kop van Rocky op als vochtig zwart schuurpapier. De andere dag smaakt de kip drie keer zo lekker. Bij het afscheid vandaag was er de weemoed van het achterlaten. Wij zitten zwijgzaam in de auto, die voorthobbelt en kraakt, terwijl de ingezetenen, Eddie,de pick-up-chauffeur en twee werkster voortdurend praten. Je denkt minstens dat ze knallende ruzie hebben, maar dan volgt er een schaterende lach. Ze hebben pret. Die Bakhras achterin kan ze geen snars schelen. Onze verholen positie kan ons niks schelen.